İçindekiler
Dikkat Eksikliği İlaçları
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tedavisinde kullanılan ilaçlar, dikkat eksikliğini azaltmaya, hiperaktiviteyi kontrol etmeye ve impulsif davranışları yönetmeye yardımcı olur. Bu ilaçlar genellikle iki ana kategoriye ayrılır: uyarıcılar ve uyarıcı olmayan ilaçlar. İşte DEHB tedavisinde yaygın olarak kullanılan bazı ilaçlar:
Uyarıcı İlaçlar
Uyarıcı ilaçlar, DEHB tedavisinde en yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Beyindeki nörotransmitterlerin (dopamin ve norepinefrin) seviyelerini artırarak çalışırlar, bu da dikkat ve konsantrasyonu iyileştirmeye yardımcı olur.
Metilfenidat (Ritalin, Concerta, Focalin, Metadate):
Kısa Etkili: Ritalin, Focalin.
Uzun Etkili: Concerta, Metadate CD, Ritalin LA.
Amfetamin Türevi İlaçlar (Adderall, Vyvanse, Dexedrine):
Adderall: Amfetamin ve deksamfetamin karışımı.
Vyvanse: Lisdexamfetamin.
Dexedrine: Deksamfetamin.
Uyarıcı Olmayan İlaçlar
Bu ilaçlar, uyarıcı ilaçlara yanıt vermeyen veya uyarıcıların yan etkilerinden rahatsız olan kişiler için bir alternatif olarak kullanılır.
Atomoksetin (Strattera):
Atomoksetin: Norepinefrin geri alım inhibitörü (NRI) olarak çalışır. Dopamin ve norepinefrin seviyelerini artırarak dikkat ve odaklanmayı iyileştirir.
Alfa-2 Adrenerjik Agonistler (Guanfacine, Clonidine):
Guanfacine (Intuniv): Merkezi sinir sistemindeki alfa-2 adrenerjik reseptörleri hedef alır.
Clonidine (Kapvay): Benzer şekilde merkezi sinir sistemini etkiler.
Diğer İlaçlar
Bazı antidepresanlar ve antipsikotikler, DEHB semptomlarını yönetmek için kullanılabilir. Bunlar genellikle diğer tedavi seçeneklerine yanıt vermeyen hastalar için kullanılır.
Antidepresanlar:
Bupropion (Wellbutrin): Dopamin ve norepinefrin seviyelerini artırarak çalışır.
Trisiklik Antidepresanlar: Desipramin (Norpramin), imipramin (Tofranil).
Antipsikotikler:
– Bu ilaçlar, DEHB’nin aşırı şiddetli davranışsal sorunları olan çocuklarda veya yetişkinlerde kullanılabilir.
Yan Etkiler
DEHB ilaçlarının yan etkileri kişiden kişiye değişebilir. Yaygın yan etkiler şunlardır:
Uyarıcılar: İştah kaybı, uyku sorunları, baş ağrısı, mide bulantısı, anksiyete, kalp atışında hızlanma.
Atomoksetin: Mide bulantısı, yorgunluk, iştah kaybı, uyku sorunları.
Alfa-2 Adrenerjik Agonistler: Yorgunluk, düşük tansiyon, baş dönmesi.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Doktor Kontrolü: DEHB ilaçları, bir sağlık profesyoneli tarafından reçete edilmelidir. Düzenli kontroller ve doz ayarlamaları gerekebilir.
Yan Etkiler: Yan etkiler ortaya çıktığında doktorunuzla iletişime geçmek önemlidir.
Diğer Sağlık Koşulları: Mevcut diğer sağlık durumlarınız varsa veya başka ilaçlar kullanıyorsanız, bunları doktorunuza bildirmeniz önemlidir.
DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlar, dikkat ve hiperaktivite semptomlarını yönetmede etkili olabilir, ancak her bireyin tedaviye yanıtı farklı olabilir. İlaç tedavisi, genellikle davranış terapisi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile birlikte en iyi sonucu verir.